Vuur stelen - Willem van Zadelhoff (Amsterdam: Meulenhoff, 2008)

De hoofdpersoon, Bob Moreno, ooit een veelbelovende toneelvernieuwer, keert in 2007 na vijftien jaar afwezigheid in Amsterdam terug om daar te ontdekken dat er niets terecht is gekomen van de maatschappelijke en artistieke idealen die hij en zijn tijdgenoten koesterden.
Vijftien jaar terug wilde hij samen met zijn vriend Hugo Maris, nu een bekende TV ster, het toneelstuk 'Prometheus geboeid' spelen. Hugo zou de hoofdrol spelen. Hij liet Bob in de steek, hij koos voor zekerheid, een rol in een tv serie en zijn vrouw die in verwachting was van een tweeling.

Bob Moreno en Hugo Maris waren jongens die de wereld wilden veroveren via het toneel. Ze volgden, net als Van Zadelhoff zelf, de toneelschool in Arnhem waar de generatie van 1968 in zijn meest karikaturale Nijmeegse vorm het voor het zeggen had. Het was Marx, vormingstoneel en arbeidersklasse wat de klok sloeg, dit alles overgoten met de moeilijk te doorgronden, tot dogma verheven theateropvattingen van Brecht (recensie Elsbeth Etty, NRC, 11 december 2008)
Daar krijgen we dus van alles over te horen, ook over het leven van de moeder van Bob, eens een bekende concertpianiste, over Maria, over Jacques, over Björn.
Thematiek en sfeer zijn dan ook de sterkste kanten van de roman. Narratief is het flinterdun. Een man wil een toneelstuk schrijven en faalt vanwege zijn onvermogen zich aan te passen (recensie Bob Hopman, Recensieweb, 26 november 2008).
Maar het resultaat is een verwarrende roman, aan elkaar geplakt van stukjes. Bij de recensie van Elsbeth Etty zag ik het licht, dat waren eenakters.
De enige reden dat ik het uitlas was dat ik wilde weten waarom Bob dan vijftien jaar weg was geweest, duidelijk weggestopt in een psychiatrische inrichting, daar kwam ik wel achter.
De enige voldoening met dit boek: het is een nieuwe die ik nog niet op de lijst had, voor de rest is het wat mij betreft een uitermate verwarrend boek dat wel lekker weg las, maar voor mij onbegrijpelijk was.
Wat ook onbegrijpelijk was, was dat alle recensenten er lovend over waren. Maar ja, recensenten zijn ook maar mensen en doen misschien wel of ze dit boek van haver tot gort begrijpen.

Oogst van de Deventer Boekenmarkt

Hoorde zojuist op de radio dat er 80 tot 90.000 bezoekers op de Deventer boekenmarkt zijn geweest. De 35.000 bezoekers die nog extra verwacht waren, zijn thuisgebleven vanwege de prachtige aanhoudende regenbuien. Het stroomde af en toe van de regen en ik had natuurlijk geen plu meegenomen.
Mijn oogst is leuk, wat SF en fantasy en verder veel toneel:
Edward Albee: In wankel evenwicht
Twee delen uit de Studioreeks: Obaldiade 1, 2, 3, 4 van René de Obaldia, en Telemachus Clay van Lewis John Carlino, een toneelschrijver waar ik werkelijk nog nooit van gehoord heb.
Thornton Wilder, een bundel van Our town, The skin of our teeth, The matchmaker
Euripides, Ifigeneia in Taurië
Bernard Shaw, Three plays for puritans (The devil's disciple, Cesar and Cleopatra, Captain Brassbound's conversion)

Wat theorieboeken:
The theory of the modern stage: an introduction to modern theatre and drama / ed. by Eric Bentley (Penguin Books, 1984)
A.L. Broer: Het toneel door de eeuwen (Den Haag: Servire, ??)
Kwetterende dwergen en andere toneelmakers: reacties op de nieuwste theatertrends / samengest. door Rob Erenstein, Jaak van Schoor en Eva Cossee (Westbroek: Harlekijn, 1986)
Toch aardig wat gekocht. Leuke dag. Ik had Willow (goeie vriendin) vanochtend aan de telefoon en die heeft me geprest om te gaan, ik was bijna niet gegaan vanwege het rotweer.

Het scherm gaat op - Cas van Dijk (Amsterdam: Van Holkema & Warendorf, [1939])

Een prachtige vondst op een zonnige zondagmiddag op de boekenmarkt op het Voorhout in Den Haag. Een jeugdroman over een toneelclub van een HBS die blijft hangen in pret maken. Om te voorkomen dat ze voor gek staan op een schoolavond halen ze hun klasgenoot Rein Brouwer erbij als regisseur. Rein is de zoon van een beeldhouwer, wiens moeder vroeg is overleden. Hij heeft niet veel vrienden. Hij blijkt een gouden greep, zorgt voor een nieuw stuk, zorgt ervoor dat iedereen zijn rol serieus opvat en het stuk voor de schoolavond is een succes.
Daarna gaan ze door met hun club en verzorgen ze met een vereniging een liefdadigheidsavond voor een noodlijdend gezin. De humor komt ook nog om de hoek kijken bij de geïmproviseerde Sinterklaasviering, waarbij drie Sinterklazen met bijbehorende Zwarte Pieten langs komen.
Het boek is opvoedend, want de 16-jarige scholieren zijn altijd verstandig. Hedendaagse puberproblemen zijn ver te zoeken. De romance komt ook om de hoek kijken, want Rein vindt Pauli, één van de meisjes, wel heel erg leuk, maar tot meer dan vriendelijke woordenwisselingen komt het toch niet. Het is erg leuk om te lezen, ook met het ouderwetse taalgebruik.

Een rol voor het leven - Catherine Cookson (Amsterdam: De Boekerij, 2003)

De roman is er eentje uit het oeuvre van Catherine Cookson, zij is decennia lang de meest uitgeleende auteur in Britse bibliotheken geweest. Ze heeft ongeveer 100 titels geschreven. Diverse van haar boeken zijn verfilmd. Deze roman is een vertaling van ´Riley´ en dat is meteen ook de naam van de hoofdpersoon van deze roman. Peter Riley is 16 jaar oud als hij een preek krijgt van zijn leraar Fred Beardsley. Door die preek gaat hij richting toneelwereld en wordt acteur. In het theater ontmoet hij Nyrene Forbes-Mason, een actrice die 18 jaar ouder is dan hij. Riley, zoals hij dan wordt genoemd, wordt verliefd op haar en ze gaan met elkaar naar bed. Zonder dat hij het weet raakt ze in verwachting van hem en krijgt een zoon. Later trouwen ze met elkaar, maar nooit vergeten ze het leeftijdsverschil. Zeker voor Nyrene is dat iets wat ze altijd zal onthouden.
Riley heeft een moeder die dat kenmerk niet verdient, het is een heks van een vrouw die zijn vader onderdrukt en hem haat. Zij blijft een grote invloed tot haar dood, die zelfmoord lijkt, maar later blijkt dat ze is vermoord door haar man.
De roman speelt in de toneelwereld. Nyrene is actrice, Riley is acteur, maar het blijft wel achtergrond voor deze roman die in feite het verhaal van de romance tussen Nyrene en Riley is.

Bleke hemel - Edzard Mik (Amsterdam: Contact, 2007)

'Bleke hemel' is alweer de zesde roman van Edzard Mik (1960), de schrijver van 'De bouwmeester' (1995), 'Yak' (1996) of 'De wachters' (2004). 'Bleke hemel' is een tragedie gestoken in een actueel jasje. Om dit te benadrukken koos Mik als hoofdpersoon een gevierd acteur. Bertrand Barend schittert als Oedipus in de gelijknamige tragedie van Sophocles, maar is buiten het toneel ten prooi aan grote verwarring. Niet alleen twijfelt hij aan zijn artistieke prestaties, hij lijdt ook onder het gemis van zijn vriendin Anna, die voor een half jaar naar Afrika is vertrokken.
Bertrand schrijft haar een lange brief die de hele roman zal beslaan. Zijn brief aan Anna is een bekentenis en tegelijkertijd een verzoek tot begrip voor wat hem in haar afwezigheid is overkomen: ‘Lees mijn brief zoals je wilt, maar oordeel niet gelijk.’ Hij legt haar en daarmee zichzelf en ook de lezer uit hoe hij in handen is gevallen van jeugdvriend Bob.
Dat Bobs motieven om de vriendschapsbanden na zoveel jaren weer aan te halen niet zo zuiver zijn, ligt er van begin af aan dik bovenop. Bob is jaloers op het artistieke succes van zijn oude schoolkameraad en nog steeds verliefd op hun wederzijdse jeugdliefde Carina, die destijds de voorkeur gaf aan Barend. Nu woont ze al jaren in Bulgarije. Bob maakt Bertrand wijs dat hij stervende is en haalt hem over naar Bulgarije te gaan om er de Oedipus-tragedie op te voeren met de lokale bevolking. Natuurlijk arrangeert hij het zo dat Carina een rol krijgt in het toneelproject.
In Bulgarije wordt Bertrand slachtoffer van maffia-achtige praktijken, tijdens een toneelrepetitie valt er een dode, het lijk moet worden verborgen etc. De gepassioneerde verwarring van Bertrand wordt op den duur aanstellerij en de soap waarin hij verzeild is geraakt, een klucht.
We lezen een brief, maar de roman heeft niet de vorm van een brief, dus waarom deze kunstgreep?
Mik met zijn roman past absoluut in het project met zijn acteur als hoofdpersoon, maar ook dit boek overtuigt niet echt omdat de Bertrand een aanstellerige zeur is.

Paarden zijn ook varkens - Guido van Heulendonk (Amsterdam: de Arbeiderspers, 1995)

De acteur Eduard Bottelaer woont vlakbij Gent. Zijn vriendin Helena gaat naar New York. Zij vraagt Bottelaer of hij in die drie weken dat ze in Amerika is willekeurig voorwerpen wil verzamelen. Boris, de vriend van Helena, zal dat in New York ook doen, zodat er een synthese tussen beide steden ontstond. Als ze terugkomt zal ze de voorwerpen selecteren en transformeren tot kunst.
Bottelaer is hopeloos verliefd op haar en gaat dan ook serieus om met haar bizarre opdracht. Hij raakt verzeild in de meest onverwachte situaties.
Maar helaas, er komt een brief van Helena. Ze blijft nog even in Amerika en ze stopt met het project.
Paarden en varkens zijn heel verschillende dieren, maar toch hebben ze heel veel gemeenschappelijk. Dat geldt volgens de hoofdpersoon van dit boek ook voor mensen. Hij zegt dat alle mensen anders, maar toch hetzelfde zijn. Ze hebben namelijk dezelfde problemen, wensen, denkbeelden enzovoort. De auteur vergelijkt dus paarden met varkens en zo ook mensen met elkaar.
Eduard is acteur dus het boek past in het project, maar ik vond zelf de hoofdpersoon dermate vervelend en met zichzelf bezig dat ik niet door het boek heen gekomen ben.

Ruled Britannia – Harry Turtledove (New York: Great American Library, 2002)

Harry Turtledove is een meester in het schrijven van alternatieve geschiedenis en dit boek is geen uitzondering. Shakespeare speelt in dit boek een hoofdrol als een bescheiden toneelschrijver. Zijn Engeland is een Engeland dat veroverd is door het Spanje van Philip II. Leden van een ondergrondse verzetsbeweging nemen contact met hem op. Zij willen Elizabeth I weer op de troon hebben en vragen Shakespeare een stuk te schrijven over Boudicca, een oude Iceni koningin die in de 1e eeuw na Chr. tegen de Romeinen rebelleerde. Zij hopen dat het opvoeren van een dergelijk stuk ervoor zal zorgen dat het verzet tegen de Spanjaarden zo groeit dat Britannië vrij zal komen.
De Spanjaarden willlen ook dat Shakespeare een stuk schrijft, maar dan ter meerdere eer en glorie van Philip II en de Spaanse verovering van Britannië.
Een beetje historische kennis is wel handig bij het lezen van dit boek. Er wordt veel met namen gestrooid. Ook is wat kennis van de stukken van Shakespeare wel handig: ‘As you like it’ wordt ‘If you like it’. ‘Love’s labour won’ of ‘Love’s labour lost’?

Something rotten - Jasper Fforde (London: New English Library, 2004)

Literair agente Thursday Next is in staat door tijd en fictie te reizen en is op jacht naar een invloedrijke misdadiger die uit een roman is ontsnapt.
Het boek zelf is hilarisch. Bijzonder grappig om te lezen hoe Thursday de wereld van de fictie herstelt van vreemde elementen die in boeken komen binnenvallen.
Het is wel ingewikkeld. Hamlet komt uit zijn stuk om uit te vinden hoe de mensen in de echte wereld over hem denken. Thursdays echtgenoot Landen is in 1947 door de Goliath corporation verwijderd uit de wereld, waardoor hij dus nooit heeft bestaan. Thursday heeft overigens nog wel haar zoon Friday die nu twee jaar oud is. Thursday moet bij de Goliath corporation vragen om haar man te herstellen in de tijd.
Verder is er ook nog Yorrick Kaine die premier is, maar door Thursday ervan wordt verdacht een romanfiguur te zijn. Hij heeft diverse merkwaardige wetten gemaakt en heeft ervoor gezorgd dat het hele land anti-Deens is. Hij zorgt ervoor dat er diverse moordaanslagen op Thursday worden gepleegd.
Croquet is een enorm populaire sport in deze merkwaardige wereld en Thursday wordt ongewild de manager van de Swindon Mallets die de Croquet Superhoop Final moeten winnen teneinde Armageddon te voorkomen.
Draad kwijt? Ja, dat was ik ook na ongeveer de helft van het boek. Het is wel absoluut de moeite waard om te lezen. Jasper Fforde heeft een goed leesbare stijl, en het is heel makkelijk om sympathie voor Thursday te krijgen.
De theaterconnectie is heel duidelijk in dit boek. De titel Something rotten, komt uit Hamlet 'Something is rotten in the state of Denmark' overigens uitgesproken door Marcellus en niet door Hamlet zoals vaak wordt gezegd.

Een koninkrijk voor een moord - Josephine Tey (Amsterdam: Arbeiderspers, 1977)

Josephine Tey heeft vijf romans geschreven met Scotland Yard inspecteur Alan Grant. In deze roman, 'Een koninkrijk voor een moord'(The daughter of time) is Grant in het ziekenhuis opgenomen en probeert met hulp van vele boeken en vrienden die voor hem research doen de puzzel van Koning Richard III op te lossen. Het boek speelt in de jaren vijftig van de twintigste eeuw, geen laptop met internet dus voor Alan Grant.
Richard III was slechts twee jaar koning van Engeland (1483-1485) en werd beschuldigd van de moord op zijn twee neefjes, de prinsen in de Tower. Hij overleed in 1485 bij de slag van Bosworth en werd opgevolgd door Henry Tudor, die als Henry VII de troon besteeg. Door Tudorschrijvers onder andere Thomas More, werd hij omschreven als misvormd, hetgeen als bewijs werd gezien van een slecht karakter. Ook wordt hij als veel ouder voorgesteld dan hij in werkelijkheid was. In tegenwoordige tijd wordt dit als misleiding gezien. More maakte diepe indruk op William Shakespeare die zijn Richard III op diens geschiedenis van Engeland baseerde. Hij was 32 toen hij overleed, maar wordt in films gespeeld door veel oudere acteurs. Portretten laten een oudere man zien.
Er is een duidelijke theaterconnectie. Shakespeare's beeld van Richard III speelt een belangrijke rol in deze roman. Grants vriendin is actrice. De belangrijkste researcher voor Grant is de verloofde van een actrice.

Sleep of death – Philip Gooden (London: Robinson, 2000)

Een nieuw deel in de Nick Revill serie van Philip Gooden. De 17e-eeuwse acteur sluit zich aan bij de Chamberlain’s men van William Shakespeare himself, de groep speelt in het gloednieuwe Globe Theatre. Revill moet onder andere een klein rolletje in Hamlet spelen, dat op dat moment net geschreven is.
Revill ontmoet de familie Eliot. De vader van William Eliot is vermoord, zijn moeder is vrij snel na zijn dood hertrouwd met de broer van haar overleden man. Ziedaar Hamlet in de bewoonde wereld. Nick ziet de overeenkomsten al snel.
Nick wordt door William Eliot uitgenodigd in zijn huis te komen wonen, hetgeen goed komt, omdat hij door een ongelukje net zijn kamer is uitgegooid. Hij moet de moord gaan onderzoeken en ontdekt tot zijn schrik dat de aanwijzingen op een gegeven moment wijzen naar Shakespeare. Gelukkig loopt het anders af, maar daarvoor mag iedereen het boek zelf gaan lezen.

Angel - Barbara Taylor Bradford (New York: Ballantine Books, 1993)

Een groep mensen, bevriend geraakt in hun tienerjaren, blijft elkaar vinden in hun volwassen jaren. Centrum van de groep is Rosalind Madigan, de 'Angel' van de titel, een Oscar winnende kostuum-ontwerpster. Haar broer Kevin krijgt een relatie met Nell, de beste vriendin van Rosalind. Rosie werkt samen met Gavin Ambrose, een Oscarwinnende acteur. Zij werkt veel met hem samen. Beiden zijn getrouwd en hebben slechte huwelijken, zij met een egocentrische Franse aristocraat, hij met een Amerikaanse die een verhouding heeft met een senator. Rosie krijgt een relatie met een beroemde zanger die een obsessie voor haar krijgt.
Hun huwelijken lopen op het zelfde moment mis, maar het duurt nog het hele boek voor alles goed afloopt en ze elkaar vinden.
Een leuk tussendoortje.

Laat me maar - Dolf de Vries (Amsterdam: Leopold, 1993)

De 18-jarige Boukje herleest haar dagboek dat ze op dertienjarige leeftijd is begonnen. Toen was ze een puber die met haar ouders en haar leven overhoop lag. Nu kan ze er evenwichtiger op terugkijken. Het dagboek is ze begonnen omdat een schrijver die op haar school op bezoek kwam vertelde dat je schrijven moest zien als praten met papier, iets dat ze nodig had met een egocentrische vader en een moeder die wel lief was, maar haar niet volledig begreep. Ze werd zelfs uit huis geplaatst.

We leren veel kennen van Boukje, ook van de passie die ze als dertienjarige ontdekt en waardoor ze haar problemen tijdelijk kon ontvluchten, en dat is toneel. Eerst komt ze in een schoolproductie terecht waar ze haar ei kwijt kan, vervolgens zorgt haar leraar ervoor dat ze bij een amateurtoneelgroep terecht komt, waar ze in 'Ons stadje' van Thornton Wilder speelt. Het belangrijkste voor haar is wel dat ze ineens gewaardeerd wordt. Haar moeder en broer en zus zijn wild enthousiast over haar prestaties. Haar vader vindt het minder, maar het blijkt dat hij jaloers is omdat ze in het middelpunt van belangstelling staat.
Het boek eindigt met haar inschrijving bij een toneelschool.
Voor de doelgroep: pubers tussen de twaalf en de achttien een juweel van een boekje.

The cloud machinery - Christopher Whyte (London: Gollancz, 2000)

Het theater van St Hyginus in Venetië gaat heropenen na zeven jaar gesloten te zijn geweest. De jonge homoseksuele musicus Domenico zal de opera's die opgevoerd gaan worden, dirigeren. Domenico en zijn minnaar Rodolfo ontdekken de halfgekke castrato Angelo Colombani in een kamer met een machine die gebruikt wordt in het theater . Deze wolkenmachine faalde zeven jaar eerder en dit leidde tot de sluiting van het theater.
In het theater is het testament van Goffredo Negri verborgen. Negri is een charlatan die diezelfde nacht zeven jaar geleden de dochter van een Napolitaanse prins ontvoerde.
Ik heb het boek niet uit kunnen krijgen, boeide me gewoon niet genoeg. Maar Domenico is uiteindelijk degene die ervoor zorgt dat het testament tevoorschijn komt en de prinses weer boven water komt.
Een boek uitermate geschikt voor deze lijst omdat het grotendeels in het theater speelt.

Carol Goodman - The sonnet lover (2007)

Rose Asher geeft Engels, om precies te zijn Renaissance dichtkunst op Hudson College in New York. Een van haar studenten, een veelbelovende filmmaker, geeft haar een sonnet dat 400 jaar eerder is geschreven. Vervolgens komt hij om het leven bij een val van een balkon. Er wordt geoordeeld dat hij zelfmoord heeft gepleegd. Rose gaat vervolgens naar Italië, de film van de student wordt uitgewerkt naar een volledige film. Haar taak is meer sonnetten te vinden die bewijzen dat William Shakespeare in Italië is geweest. Ze komt op La Civetta, een huis dat in het bezit is van een Engelsman die dat huis aan Hudson College wil geven, maar eerst moeten er nog diverse dingen gebeuren waaronder een proces waarin het bezit van het huis wordt betwist. Er valt zelfs nog een dode.
Theater wordt er gelukkig met de haren bijgesleept, de studenten die in het huis aanwezig zijn spelen een uitvoering van Romeo en Julia. Het boek is goed geschreven en meeslepend.
Rose's zoektocht naar de sonnetten van Ginevra de Laura, een jonge vrouw die is verkracht door de eerste eigenaar van het huis, brengt haar ook terug naar Engeland, waar ze bewijzen vindt dat William Shakespeare de eerste geliefde is geweest van Ginevra en zelfs de vader was van haar kind. Hetzelfde kind dat naar Italië werd gebracht door Ginevra's vader en onder de bescherming van haar verkrachter werd gebracht, als zijnde zijn eigen kind.
De uitkomst van het hele verhaal is anders dan je eerst denkt. Goede detective, je wordt op het verkeerde been gebracht.