11 april 2010

Leni Saris - Wereld in droom (1963), Mijn leven, ons leven (1972)

Leni Saris is onder veel vrouwen bekend als auteur van meisjesromans, zelf zag ze haar publiek breder en sprak liever van 'goede ontspanningsromans' of 'ontspanningromans met een ondergrond'. De vergelijking met de bekende boeketreeksboeken vond ze helemaal vreselijk. Ze heeft 110 titels geschreven, waarvan de eerste ‘Licia zet door’ in 1938 verscheen. Het laatste boek ´Wij drieën’ verscheen postuum in 2000.
Lees één Saris en je hebt ze allemaal gelezen, want de boeken verlopen volgens een vast patroon. Aanvankelijk heeft de vrouwelijke hoofdpersoon een hekel aan haar mannelijke tegenspeler, maar na een reeks van verwikkelingen - met in de latere boeken ook detective- of thrillerachtige elementen - na misverstanden en verwijdering, vinden de twee elkaar. Alle boeken van Saris kennen een happy end. Daarbij gaat het overigens niet om een gelijkwaardige verhouding: de mannelijke hoofdpersoon is superieur en vaak stug, de vrouwelijke tegenspeelster, een stuk jonger, is ook vaak kinderlijker. Hoewel er in het oeuvre een ontwikkeling is naar minder zoete romantiek en meer avontuur, bleef het stramien onveranderd. Een andere constante is dat de tijdsomstandigheden vaag blijven, al zijn de boeken niet helemaal tijdloos; zij bevatten net genoeg verwijzingen om de eigentijdse werkelijkheid te suggereren. De namen kom je niet zomaar op straat tegen, de meisjes kregen namen als Minka, Leontine, Anouk. De mannen werden vaak opgezadeld met dubbele adellijke namen. Leni Saris zocht de namen op in een namenboek.
‘Wereld in droom’ draait om Vera van Wittem die als nanny in Engeland gaat werken en daar toevallig wordt ontdekt als actrice. Haar mannelijke tegenspeler, de acteur Lester Wilmott is natuurlijk eerst niet belangrijk, maar ze wordt verliefd op hem en het boek eindigt natuurlijk met hun huwelijk.
‘Mijn leven, ons leven’ draait om Minka, zus van Vera, die naar Engeland gaat op verzoek van haar zwager. Vera is eenzaam en Lester vraagt Minka haar zus gezelschap te houden. Daar komt Minka Charles Kingsley tegen die in haar zijn gedroomde hoofdrolspeelster ziet voor zijn film. Na verwikkelingen en de voorspelbare hekel voor Charles (van adel!) worden de twee verliefd en trouwen. Een zijspoor in het boek draait om Vera en Lester, tot dan kinderloos gebleven, die ruzie krijgen om een klein wees geworden jongetje, dat Lester graag wil adopteren, maar waar Vera eerst aan moet worden. Gelukkig komt het allemaal goed, wordt het kind geadopteerd en krijgen ze ook een eigen kind.
De toneellink in deze boeken is natuurlijk minimaal. De film wordt in deze boeken meer gebruikt als een decor dan dat het werkelijk functie heeft, maar één van de bekendste jeugdboekenschrijfsters van Nederland hoort in dit blog thuis. Al was het alleen maar omdat ik vroeger dol was op haar boeken.

18 maart 2010

Tamara McKinley - Droomvlucht (Dreamscapes) (Baarn: De Kern, 2007)

Catriona Summers' debuut op het toneel kwam al vroeg: haar vader, leider van een rondreizend theater in de Australische outback van de jaren '20 van de 20ste eeuw, droeg zijn pasgeboren dochter het podium op om haar voor te stellen aan het publiek. Haar rondreizende leven is afgelopen als ze ongeveer 12 is. Er is geen markt meer voor een rondreizend theater in de crisisjaren. Catriona groeit op tot een beroemde operazangeres, maar natuurlijk niet zonder de nodige problemen. De rijke geschiedenis van de Australische outback wordt gebruikt als toneel voor een levensgeschiedenis van een vrouw. Vrouwen hebben het moeilijk in de eerste helft van de 20ste eeuw en zeker in Australië.
Catriona heeft niet alleen te maken met een stiefvader die misbruik van haar maakt. Haar manager trouwt met haar, puur om haar te gebruiken. Na de scheiding redt ze het alleen, er komen geen nieuwe mannen in haar leven. In de beschrijving van het rondreizende theater merk je dat het niet veel verschilt met de rondreizende theaters van Engeland een paar eeuwen eerder. De groep trekt rond en zorgt voor variërende voorstellingen met toneel, zang en entertainment in de dorpen in de outback.
De toneelconnectie is marginaal door het rondreizende theater uit haar jeugd, operazangeressen horen eigenlijk niet in deze blog thuis, maar het boek was wel leuk.
Tamara McKinley schrijft boeken die allemaal in Australië spelen en het zijn allemaal dit soort levensbeschrijvingen.

1 februari 2010

Arnon Grunberg: Figuranten (Amsterdam: Singel Pocket, 2002

Ewald Krieg is een geldwolf en makelaar in krotten in New York. Hij kijkt terug op de periode van zijn leven in Amsterdam met Broccoli en Elvira.
Broccoli is een jongen die alleen in een groot huis in Amsterdam woont. Zijn rijke ouders zitten in Zwitserland. Broccoli was er van overtuigd dat ze een glansrijke filmcarrière zouden gaan maken in Hollywood.
Elvira is een meisje uit Argentinië die daar in een film heeft gespeeld maar die film is nooit afgekomen omdat het geld op was. Ewald wordt verliefd op Elvira.
Ze spelen in een film. Ewald krijgt een figurantenrol in een film waar hij van de trap af wordt gegooid. Broccoli richt operatie-Brando op, een geheim plan dat ze naar de top zal leiden (ze moeten zorgen dat ze zoveel mogelijk op Marlon Brando gaan lijken). Het verlangen om iemand anders te worden, iemand die je niet bent, iemand die je waarschijnlijk ook nooit zal worden, is dat niet het ultieme verlangen?

De ouders van Broccoli komen terug naar Nederland om hun huis te verkopen en vervolgens weer naar Zwitserland te vluchten voor de politie. Meneer Berk is een vriend van de vader van Broccoli die voor hun zaken in Nederland zorgde, en ervoor zorgde dat Broccoli geld kreeg. Na het vertrek van meneer en mevrouw Eckstein stort hij in en overlijdt.
Ewald krijgt een rol in een toneelstukje waar hij een jongen moest spelen die verliefd is op een vuurvogel. Daar ontmoet hij Frederika Steinman. Zij vroeg hem een monoloog voor haar te schrijven, maar die komt nooit af.
Broccoli en Elvira vertrekken naar Amerika om daar hun carrière te maken. Ewald blijft in Nederland en hun contact raakt verloren.
Zes jaar later gaat ook Ewald naar Amerika maar hij vindt Broccoli en Elvira niet meer terug.

Beryl Bainbridge / Een ongelooflijk groot avontuur (An awfully big adventure) (Den Haag BZZToh, 1991)

Een eigenzinnig 16-jarig meisje krijgt in 1950 een baantje als manusje van alles bij een toneelgezelschap in Liverpool, waar tijdens haar aanwezigheid grote en kleine rampen gebeuren. Stalla is intelligent en heeft een meedogenloze, zo niet morbide fantasie.
De groep is bezig met het instuderen van Peter Pan. Er staat een voorstelling van Peter Pan op stapel. De roddels, de ruzies en de verhoudingen tussen acteurs en actrices en het technisch personeel van het gezelschap komen aanvankelijk als in een waas op het meisje af. Langzamerhand trekt ze door haar eigengereide en onconventionele gedrag steeds meer de aandacht en raakt meer en meer in het netwerk van relaties betrokken.
Beryl Bainbridge heeft haar eigen ervaringen als actrice in dit verhaal verwerkt.

Robert Anker - Een soort Engeland (Amsterdam: Querido, 2001

David Oosterbaan, de hoofdpersoon van Een soort Engeland, is een bijzonder herkenbare figuur. Hij is de acteur met het grote gebaar, de lieveling van het publiek, de wanhoop van de regisseur, de schrik van zijn collega's, dronkelap en overjarige vrouwenversierder, de altijd spelende toneelspeler. Hij lijkt een kruising van Ko van Dijk, Kees Brusse, Guus Hermus en Jerome Reehuis. Als personage is Oosterbaan een onvervalste karikatuur, zoals je die vaker pleegt tegen te komen in films en in toneelstukken over acteurs. Altijd onzeker, zich altijd volproppend met eten, altijd vechtend tegen het buikje en tegen de drank, en bovenal altijd geneigd tot pathetisch gedrag, althans tot het moment van inkeer wanneer hij verandert in een schuldig kind dat huilend komt bekennen dat hij het niet zo heeft bedoeld. Wij kennen het type uit een boek van Mulisch, zie bijvoorbeeld 'Hoogste tijd'.
Er zitten drie verhaallijnen in het boek: De eerste verhaallijn is die van de acteur David Oosterbaan. Zijn carrière, huwelijk, kind, toneelschool, zijn toneelgezelschap. Hoe hij langzaam die succesvolle acteur wordt. Deze verhaallijn vormt zonder meer het sterkste deel van het boek. Het Nederlands toneelleven wordt op een vaak humoristisch manier neergezet.
De tweede verhaallijn is zijn slechte relatie met dochter Laura. Oosterbaan neemt zich voor zijn dochter die een junkie is geworden, te helpen, maar dat gaat voornamelijk niet goed. Hij komt zijn afspraken met haar niet na, hetgeen zij hem trouwens nadoet.
De derde verhaallijn is over zijn woonboot die illegaal in Amsterdam ligt. De gemeente zit hierover achter hem aan.
Ik ben niet zover gekomen dat ik dit tegenkwam. Het deel over toneel is zonder meer leuk en onderhoudend en is inderdaad het sterkste deel. Daarom krijgt het boek een plek in dit blog. Een uitgebreide recensie is te vinden bij Max Pam.
Een soort Engeland slaat op een stuk dat in het boek wordt gespeeld. 'Is dit Engeland'. Zijn rol was die van Paul, een man alleen , verwikkeld in een queeste naar een soort Engeland, hunkerend naar de liefde die hij afwijst.

6 december 2009

Louis Couperus – De komedianten (Rotterdam: Nijgh & Van Ditmar, 1917

Deze roman van oude klassieker Louis Couperus heb ik helaas niet gelezen. De bespreking is geleend. Lavinius Gabinius, de dominus van de groep komedianten, die op één na allen zijn slaven zijn, komt naar Rome om zijn groep op te laten treden met de Scenische Spelen in het theater van Pompeius. Cecilius en Cecilianus, de zestienjarige tweeling die van jongs af aan in de groep zit, zijn de voornaamste spelers van de dominus. Zij spelen de belangrijke vrouwenrollen.
De volgende dag gaat de tweeling eropuit en als zij uitgejouwd worden door het volk, worden zij geholpen door Martialis en Plinius. Zij nemen de jongens mee naar het landgoed van Plinius, om te dansen en spelen voor de gasten van Plinius, bekende Latijnse dichters en schrijvers.
De dag daarop treedt de groep voor het eerst op in het theater van Pompeius. Zij spelen Bacchides van de Latijnse schrijver Plautus. In het publiek zit ook Crispina, hun moeder. Ze is trots op haar zoons, ook al weten ze niet dat zij hun moeder is.
Als de Scenische Spelen voorbij zijn huurt Crispina de tweeling voor een tijdje van de dominus. Cecilius en Cecilianus zijn er al achter dat zij hun moeder is, maar vertellen haar niet dat ze het weten, ze vinden het wel goed zo. Na een paar dagen neemt de broer van Crispina, Crispinus, tot grote woede van zijn zus Cecilius mee naar keizer Domitianus om bij hem in de gunst te komen. De keizer laat Cecilius niet meer gaan, en laat hem elke avond voor hem dansen.
Het boek speelt zich af in 96 na Chr. Duidelijk komt in het verhaal naar voren wat zich in die tijd afspeelde. De halfwaanzinnige Domitianus was keizer van het Romeinse rijk. Domitianus werd keizer op 30-jarige leeftijd in 81 na Chr., na de dood van zijn jongere broer Titus. Hij was arrogant.
In het boek komen veel bekende Latijnse schrijvers en dichters voor. Niet alleen Martialis en Plinius, maar ook anderen.

Louis Couperus leefde van 1863 tot 1923. Hij reisde veel. In 1894 reisde hij voor het eerst naar Rome en hij zou er nog vaak terugkomen. Het moderne Rome vond hij niet zo boeiend, maar hij was geïntrigeerd door het antieke Rome. Hij bezocht alle ruines en vond de charmes ervan overweldigend. De bouwvallen van de Thermen van Caracalla in Rome inspireerden hem tot de antieke roman ‘De berg van licht’. Wat ook een openbaring voor hem was, waren de vele ruime musea waar hij uren kon rondlopen.
Geïnspireerd door het oude Rome schreef hij ook nog ‘Dionyzos’, ‘God en goden’ en het nooit afgemaakte ‘Endymion’. Over Italië zelf schreef hij ‘blanke steden onder een blauwe lucht.’

Anthony Burgess - A dead man in Deptford (London: Hutchinson, 1983)

Meteen opzij gelegd, helaas. Het taalgebruik, zestiende eeuws aandoend, was niet om door te komen, in ieder geval niet voor mensen die weinig geduld hebben, waar uw ondergetekende ook onder valt.
Christopher Marlowe was een dichter en toneelschrjver in de tijd van William Shakespeare die onder verdachte omstandigheden bij een barruzie vermoord werd.
Marlowe werd geboren in Canterbury als de zoon van een schoenmaker. Hij studeerde met een beurs in Cambridge en woonde vanaf ongeveer 1586 in Londen. Na Cambridge trok hij naar Londen waar hij zich bij The Lord Admiral's Company onder leiding van de beroemde acteur Edward Alleyn vervoegde en toneelstukken begon te schrijven. Hij kende haast onmiddellijk succes.
Hij was één van de eerste schrijvers die ´blanke verzen´ schreef. Een blank vers is een dichtvorm waarin geen rijm (met name eindrijm) voorkomt. Het metrum (ritme) is wel belangrijk. Van oorsprong wordt de rijmloze, vijfvoetige jambe zo genoemd.
Ook schreef hij jambische pentameters. Een pentameter is een versregel die bestaat uit vijf versvoeten, bijvoorbeeld een vijfvoetige dactylus of jambe.
Shakespeare was één van zijn navolgers. `The merchant of Venice´ van Shakespeare was geinspireerd door Marlowe´s ´The jew of Malta´

Karen Harper - Mistress Shakespeare (New York: Putnam, 2009)

Nog een Shakespeare boek, maar dit keer over de liefdes in zijn leven. William Shakespeare was in 1582 getrouwd met Anne Hathaway, maar in hetzelfde register als waarin Anne H. werd vermeld werd ook het huwelijk van Anne Whateley met Shakespeare vermeld. In dit boek doet Anne Whateley haar verhaal over hoe ze Shakespeare leerde kennen als kind, hoe ze toen al zijn vriendinnetje was en hoe ze later met hem getrouwd is. Ze moet door zijn huwelijk met Anne H. verdragen dat haar huwelijk geheim gehouden moet worden.
Op zich is het natuurlijk heel interessant en bijna een boeketreeksonderwerp: wat als Anne Whateley inderdaad de liefde van zijn leven was? De dame uit zijn sonnetten, zijn inspiratie en zijn muze? Heel jammer, daar kwam ik niet eens aan toe.
Ik lees de laatste tijd blijkbaar alleen maar boeken waarin de hoofdpersonen vervelende niet-inspirerende mensen zijn.

Een uitgebreide bespreking van iemand die wel gecharmeerd was van dit boek is te vinden in het blog van Firefly.

Robert Nye - The late mr. Shakespeare (London: Chatto & Windus, 1998)

Helaas weer zo'n boek dat me niet kan bekoren. Dat worden er drie achter elkaar en heel typisch, twee daarvan hebben een Shakespeare-onderwerp.
Dit boek gaat over een 17e-eeuwse acteur, Robert Reynolds, ook wel bekend als "Pickleherring," die Shakespeare heeft ontmoet toen hij 13 was en de auteur in de 30.
Shakespeare is al jaren dood en Pickleherring, nu in de 80, meent dat de tijd is gekomen om de wereld te vertellen wat hij weet over Shakespeare.
Helaas verveelde Pickleherring me al op het moment dat hij Shakespeare ontmoette, anders was het me wel gelukt dit op zich interessante boek te lezen, maar nu heb ik het na twee hoofdstukken laten zitten.
Het wordt wel geroemd als een boek dat zeer interessant kan zijn voor Shakespeare liefhebbers.

16 november 2009

Nicola Upson - An expert in murder (London: Faber and Faber, 2008)

Josephine Tey is één van de pseudoniems gebruikt door Elisabeth Mackintosh, een Schotse schrijfster die het meest bekend werd door haar mysteries, met als hoofdpersoon Inspecteur Alan Grant.
Onder het pseudoniem Gordon Daviot schreef ze het toneelstuk 'Richard of Bordeaux', een toneelstuk dat zeer populair was, veertien maanden in het theater speelde, en van de hoofdrolspeler/regisseur John Gielgud een bekende ster maakte.
'An Expert in Murder' is de eerste van een serie romans waarin Josephine Tey de hoofdpersoon is. 'Richard of Bordeaux' speelt ook een hoofdrol.

Het is maart 1934 en Josephine Tey reist per trein naar Londen vanuit Schotland om de laatste week van haar stuk te zien. In de trein ontmoet ze Elspeth, een jonge bewonderaarster. Het meisje wordt vermoord in de trein.
Inspecteur Archie Penrose is ervan overtuigd dat de moord te maken heeft met het stuk.
Een tweede moord bevestigt alleen maar zijn vermoedens. Het tweede slachtoffer heeft een verleden op de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog. Penrose was soldaat in die oorlog, evenals Tey's geliefde. Maar ook de onbekende vader van Elspeth was in die oorlog.
Die oorlog met al zijn verschrikkingen is de verbindende factor in deze zeer spannende en zeer Engelse detective.
Josephine Tey's boeken waren altijd al geliefd bij mij. Dat zij een hoofdrol speelt in deze detective maakt het heel leuk.
Het is de eerste detective van Nicola Upson en dat is zeker een schrijfster om in de gaten te houden. Ze geeft in dit boek een goed beeld van het theater van het Interbellum. Homoseksuele relaties zijn duidelijk aangegeven en zijn relaties waar de personages geen moeite mee hebben en dat in een Engeland waar Oscar Wilde voor zijn homoseksualiteit nog geen 40 jaar eerder was veroordeeld.
Er waren elementen aan dit boek die het vooral lastig maakten om het te lezen, bijvoorbeeld alle zijsporen in het verhaal. Veel personages waarover van alles werd verteld waardoor ze wel of niet zouden kunnen dienen als dader. De tweede moord zag ik van mijlen ver aan komen. Maar de oplossing zelf weer niet en die was knap in het verhaal ingebouwd.
Veel leesplezier voor alle detective-liefhebbers.

27 september 2009

Boris Starling - Storm (Amsterdam: *Mpact, 2001)

Storm is het tweede deel uit een serie thrillers, geschreven door Boris Starling, een Britse schrijver. 'Messiah' was het eerste deel waar inspecteur Kate Beauchamp een rol speelde. In deze roman is ze verhuisd naar Aberdeen met haar zoontje Leo. Hier is ze lid geworden van een amateurtoneelvereniging die een reis maakt naar Noorwegen om daar een serie voorstellingen te doen. Op de terugweg lijdt de veerboot Amphitrite waarop het gezelschap reist, schipbreuk. Kate overleeft de ramp samen met diverse leden van de groep.
Terug in Aberdeen gaat ze meteen weer aan het werk en krijgt de leiding van een moordonderzoek, een jonge vrouw is op gruwelijke wijze vermoord. Twee dagen later wordt een volgende vrouw op dezelfde wijze vermoord. Op hun lichamen is een levende adder vastgebonden. De moordenaar wordt door de politie Blackadder genoemd.
Haar vader Frank met wie ze al jaren geen contact had, is de leider van het onderzoek naar de ramp van de Amphitrite.

Voor iedereen die het boek wil lezen, en dat beveel ik absoluut aan bij deze spannende thriller, laat ik het bij deze korte bespreking.
De toneelconnectie is flinterdun met Kate's lidmaatschap van een toneelvereniging die maar even wordt genoemd, maar het feit dat een amateurtoneelvereniging een rol speelt in een thriller is te leuk om te laten lopen.

Ed McBain - Het doek valt (The last dance) (Weert: Van Buuren, 2000)

Ed McBain is het pseudoniem van Evan Hunter, een Amerikaanse schrijver die onder beide namen een indrukwekkend oeuvre heeft opgebouwd. Onder de naam Ed McBain heeft hij de 87th precinct serie geschreven, waarvan het eerste boek in 1956 verscheen. De politieseries Hill Street Blues en NYPD Blue werden aan zijn plots ontleend. Het pseudoniem Ed McBain gebruikte hij hoofdzakelijk voor misdaadromans. De 87th precinct boeken spelen zich af in Isola, een stad die heel veel lijkt op Manhattan. De hoofdpersonen, onder andere detectives Steve Carella en Meyer Meyer zijn sinds dat eerste boek niet merkbaar in leeftijd veranderd.

Ik heb heel veel boeken van McBain gelezen, het zijn politieromans op een typische manier geschreven. Deze was een onbekende voor me.
Andrew Hale, een 68 jarige gepensioneerde verpleger wordt door zijn dochter dood aangetroffen in zijn appartement. Steve Carella en Meyer Meyer vermoeden dat de man opgehangen is aangetroffen en door zijn dochter op zijn bed is gelegd. De zaak lijkt niet opgelost te worden, tot Carella door een bericht in de krant de dochter in verband kan brengen met de rechten op een toneelstuk dat tot een musical zal worden bewerkt. Hetgeen haar een financieel motief voor moord oplevert. Als het stuk een succes wordt kan daar haar honderdduizenden dollars opleveren.
Toeval is altijd belangrijk in een misdaadroman. Een nieuwe moord op een oude vrouw en een toneelstuk dat in haar bezittingen wordt gevonden, brengt deze moord in verband met dochterlief, aangezien de oude vrouw de oorspronkelijke schrijfster al eerder aanklaagde voor plagiaat.

24 september 2009

A.C. Crispin with Deborah Marshall - Serpent's gift (Starbridge; book 4) (New York: Ace Books, 1992)

Naast de serieuze literatuur die compleet over actrices gaat en door actrices geschreven wordt, hebben we ook nog luchtige tussendoortjes. Dit is er één van. Een SF-romannetje over een school die in de ruimte is gevestigd, en waar scholieren van allerlei werelden naar toe gaan, om opgeleid te worden tot diplomaat. De centrale figuren in deze roman zijn Serge LaRoche, wiens carrière als musicus teloor is gegaan door het verlies van zijn handen, Heather Farley, een elfjarige tiener die als gave telepathie heeft, en Hing Oun, een van oorsprong Cambodiaanse jonge vrouw. Hing heeft als hobby toneel, ze speelt en is assistent regisseur. Het stuk dat zijdelings ter sprake komt is 'They don't make pennies anymore' van Eunice Goldberg. Stuk en schrijver zijn volledig verzonnen, ik heb het nog gegoogled.

14 september 2009

Halina Reijn - Prinsesje Nooitgenoeg (Amsterdam: Prometheus, 2005)

Een absoluut niet autobiografische roman van actrice Halina Reijn, een actrice die onder andere bekend is geworden van stukken als 'Drie zusters' en 'Temmen van de feeks'. En laat 'Drie zusters' nou net gerepeteerd worden in dit boek.
Hoofdpersoon Anna Verbrugge is actrice en niet gelukkig. Anna wil iets nuttigs doen, iets belangrijks, ergens voor staan, van iets overtuigd zijn, een doel hebben. Ze wil arts zonder grens worden, of ontwikkelingswerker, of vredesbrenger, of terrorist. Ze wil zich verzetten tegen een wereld waarin mensen Jessica Simpson en Nicole Kidman als helden hebben en waarin ‘idealen op de mesthoop liggen’. Ze wil veel, maar doet weinig. Het is een neuzelende muts om het maar heel eerlijk te zeggen.
Smaken verschillen, dat zal altijd zo blijven, een recensent van de Volkskrant vindt Halina Reijn's boek 'haar versie van 'De Avonden', over de leegte die een jonge volwassene aan kan vliegen bij het besef dat alle menselijke strevingen in banaliteiten verzanden.'
Mij interesseerde het gewoonweg niet genoeg. Het geneuzel van de vrienden onderling, hun besef dat ze toch eigenlijk wel geweldig zijn.
Het boek opent met de jaarlijkse bijeenkomst waarin Anna verhaalt hoe ze met zijn vieren het laatste jaar van de toneelschool haalden.
Het boek gaat wellicht ook verfilmd worden, met als regisseur Halina zelf. Maar dat bericht zingt al een tijdje rond.